აფხაზეთის საკითხი საქართველო-ყაზახეთის ურთიერთობებში
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.21.07საკვანძო სიტყვები:
საქართველო, ყაზახეთი, აფხაზეთი, სეპარატიზმის პრობლემა, ოფიციალური დოკუმენტები, ინფორმაციის ვალიდურობაანოტაცია
კვლევის მიზანია შეისწავლოს როგორ გავლენას ახდენს საქართველოს სეპარატისტული რეგიონის - აფხაზეთის საკითხი ყაზახეთის საგარეო და საშინაო პოლიტიკაზე. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ საქართველო და ყაზახეთი განსხვავებულ მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ. საქართველოს მიერ დამოუკიდებლობის მოპოვებას თან ახლდა გადაუწყვეტელი კონფლიქტები ავტონომიურ რეგიონებში - აფხაზეთში და სამაჩაბლოში. სეპარატიზმის პრობლემა ყაზახეთისთვისაც მნიშვნელოვანია, ქვეყნის ჩრდილოეთ ნაწილში მცხოვრები რუსი ეროვნების მოსახლეობის დიდი წილის გამო. ისტორიული და გეოსტრატეგიული მდგომარეობიდან გამომდინარე ყაზახეთი აქტიურად მონაწილეობს პოლიტიკურ, სამხედრო, ეკონომიკურ გაერთიანებებში, სადაც რუსეთს წამყვანი როლი უჭირავს. სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობების დამყარებიდან დღემდე ყაზახეთი ურყევად აღიარებს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას. ეს პოზიცია არ შეცვლილა 2008 წლის აგვისტოს ომის თანმდევი მოვლენების მიუხედავად. ნურსულთან ნაზარბაევის ოცდაათწლიანი ხელისუფლების შეცვლამ (2019 წელი), რუსეთის დახმარებით 2022 წლის იანვრის სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის თავიდან აცილებამ, იმავე წლის თებერვალში დაწყებულმა რუსეთ-უკრაინის ომმა კვლავ მნიშვნელოვანი გახადა ყაზახეთის დამოკიდებულება რუსეთის მიერ ოკუპირებული ტერიტორიების მიმართ. ყაზახი პოლიტიკოსები, საზოგადოებრივი მოღვაწეები, ფართო საზოგადოება, მიუხედავად ყაზახეთის და საქართველოსთან მზარდი ურთიერთობებისა, არ არიან საკმარისად ინფორმირებული აფხაზეთის ისტორიული და თანამედროვე მდგომარეობის შესახებ. კვლევა მიზნად ისახავს გამოავლინოს, თუ რა განაპირობებს ყაზახეთის სახელმწიფო და საზოგადოებრივ პოზიციას აფხაზეთის პრობლემის მიმართ და როგორ შეიძლება დადებითი ტენდენციების გაძლიერება და არსებული ხარვეზების გამოსწორება. კვლევაში ქრონოლოგიური, ნარატიული, შედარებითი მეთოდების გამოყენებით გაანალიზირებულია ყაზახეთის რესპუბლიკის ოფიციალური დოკუმენტები, ყაზახი სახელმწიფო და საზოგადოებრივი მოღვაწეების პოზიცია აფხაზეთის საკითხზე.
წყაროები
Бганба, 2014: Валерий Бганба. И. о. президента Абхазии просит Казахстан и Белоруссию признать независимость республики, 21 августа 2014, Tass.ru. https://-tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/1392377
Венедиктов, 2008: Алексей Венедиктов. Интервью премьер-министра РК Карима МАСИМОВА радио «Эхо Москвы», 12 декабря 2008 года. Ак Жайык — еже-недельник Атырау, https://azh.kz/ru/news/view/1974
Жусип, Сабаева, 2008: Нурторе Жусип, Гулбаршын Сабаева. Олжас Сулейменов: Я всегда был и остаюсь интернационалистом https://almaty-lit.ucoz.ru/publ/12-1-0-236
Кадир, Шайхинов, 2017/2022: Айгюзель Кадир, Болат Шайхинов. Абхазия глазами казахстанцев: Черное море, Кавказ и "Нарты из Абхазии", 16.02.2017 (обновлено: 13:05 01.02.2022). ¬https://ru.sputnik.kz/20170216/abhaziya-glazami-kazahstancev-chernoe-more-kavkaz-i-narty-iz-abhazii-1585823.html?ysclid=l-q9s0otxmk290473216
КазТАГ, 2021: Мы не признали Крым российским из-за Осетии, Абхазии и Косово – Назарбаев. Общественно-политический журнал Казахстана, 04 декабря 2021. https://time.kz/news/politics/2021/12/04/my-ne-priznali-krym-rossijskim-iz-za-osetii-abhazii-i-kosovo-nazarbaev
Lada, 2020: Почему в Казахстане ездят машины с абхазскими номерами, рассказали в МИД РК, Новости Казахстана и мира Lada, 20.12.2020. https://www.lada.kz/an¬other_news/86687-pochemu-v-kazahstane-ezdyat-mashiny-s-abhazskimi-nomerami-rasskazali-v-mid-rk.html
МИД России, 2008: Заявление МИД России, 1246-26-08-2008; 27.08.2008 13:51 https¬://www.mid.ru/ru/foreign_policy/news/1600343/
Николаев, 2023: Виктор Николаев. Приговор по громкому делу о сепаратизме вы-не¬сли в СКО https://www.nur.kz/incident/crime/2048067-prigovor-po-gromkomu-delu-o-separatizme-vynesli-v-sko/
Панфилова, 2008: Ольга Панфилова. Казахстан еще не определился с признанием Абхазии и Южной Осетии https://newdaynews.ru/inworld/193405.html
Ромашкина , 2023: Светлана Ромашкина. Доля казахов в этническом составе Казахстана достигла 70,7% https://vlast.kz/novosti/55039-dola-kazahov-v-etnicesk-om-sostave-kazahstana-dostigla-707.html
Тажин, 2008: Марат Тажин. Казахстан отказался признать независимость Абхазии и Южной Осетии, Радио Азаттык, 2 октября 2008, https://rus.azattyq.or-g/a/1293423.¬html
Сухоруков, 2021: Виктор Сухоруков. Можно ли ездить в Казахстане на машинах из Абхазии и Южной Осетии, Ответ дали в Комитете государственных доходов МФ РК. 26 апреля 2021 kolesa. Kz https://kolesa.kz/content/news/mozhno-li-ezdit-v-kazahstane-na-mashinah-iz-abhazii-i-yuzhnoj-osetii/
Токаев, 2022: "Как вы относитесь к нашей спецоперации?" Токаев ответил на вопрос Симоньян, Inform buro 17 июня 2022, https://informburo.kz/novosti/kak-vy-otnosites-k-nashej-specoperacii-tokaev-otvetil-na-vopros-simonyan
Шария, 2022: Виталий Шария. Абхазская обида на Касым-Жомарта Токаева, Эхо Кавказа, Июнь 20, 2022 https://www.ekhokavkaza.com/a/31906903.html
Эхо Кавказа, 2023: Глава абхазского Минтуризма выступил на Международном форуме в Казахстане, Эхо Кавказа, Сентябрь 16, 2023.https://www.ekhok-avkaza.com/a/32595646.html