მიხეილ შარვაშიძის ერთი წერილის შესახებ
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.21.11საკვანძო სიტყვები:
აფხაზეთის სამთავრო, მიხეილ შარვაშიძე, ეპისტოლური მემკვიდრეობა, ყირიმის ომი, ოკუპირებული ტერიტორიების წყაროებიანოტაცია
აფხაზეთის შესახებ არსებული წყაროების შესწავლისას ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია ეპისტოლურ მემკვიდრეობას, რომლის შინაარსობრივი და გარეგნული მახასიათებლები წარმოგვიჩენს თანადროულ პოლიტიკურ-კულტურულ თუ სოციალ-ეკონომიკურ გარემოს.
საქართველოს კ. კეკელიძის სახელობის ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში დაცულია აფხაზეთის უკანასკნელი მთავრის - მიხეილ შარვაშიძის წერილი, რომლის ადრესატი უცნობია. წერილი თარიღიანია და შესრულებულია 1854 წლის 5 ოქტომბერს. მოცემულ პერიოდში მიმდინარეობდა ყირიმის ომი. საომარი ოპერაციები ხორციელდებოდა უშუალოდ აფხაზეთის ტერიტორიაზე. დაპირისპირებული მხარეებისთვის (რუსეთისა და ოსმალეთის იმპერიები), არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა აფხაზეთის მთავრის პოზიციას, რომელსაც საკუთარი სამთავროს გარდა დიდი ავტორიტეტი და გავლენა ჰქონდა ჩრდილოეთ კავკასიის ხალხებშიც.
ომის მსვლელობისას, გარკვეულ პერიოდში, მიხეილ შარვაშიძე იძუ-ლებული გახდა დაეტოვებინა სამთავრო და თავის სიმამრთან - გიორგი დადიანთან სამეგრელოში დაბინავებულიყო. წერილიც სწორედ, სამეგრელოში ყოფნის დროს არის დაწერილი. ტექსტში მთავარი ეხება ომის ამბებს, ოსმალთა ჯარის მიერ სოხუმისა და ოჩამჩირის დაკავებას და თავის სამომავლო გეგმებს.
წყაროები
ახალაძე (2022): ლ. ახალაძე, აფხაზეთის სამთავრო სახლის წერილობითი მემკვიდრეობა XIX საუკუნეში (საბუთები, ეპისტოლარული მემკვიდრეობა, ეპიტაფიები), ქუთაისის საჯარო ბიბლიოთეკის წელიწდეული, XIV, ქუთაისი;
თაკალანძე (2000): ნ. თაკალანძე, მიხეილ შარვაშიძე, ცხოვრება და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური მოღვაწეობა, დისერტაცია ისტორიის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად, თბილისი;
პაპასქირი (2003): ზ. პაპასქირი, ნარკვევები თანამედროვე აფხაზეთის ისტორიული წარსულიდან, ნაკვ. I, თბილისი;
ჩხეტია (1963): შ. ჩხეტია, აფხაზეთის სამთავროს ისტორიისათვის, საისტორიო მოამბე, 15-16, თბილისი;
წურწუმია (2009): ზ. წურწუმია, აფხაზეთი რუსეთ-ოსმალეთის ურთიერთობებში (XV ს. II ნახ. – XX ს. I მეოთხედი), საკვალიფიკაციო ნაშრომის ისტორიის დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად, თბილისი;
ხორავა (2011): ბ. ხორავა, აფხაზთა სამთავროს გაუქმება და მიხეილ შარვაშიძე, თბილისი;
ჯანელიძე (2023): ო. ჯანელიძე, ყირიმის ომი და კავკასია, წგ. კავკასიის ისტორია, II, თბილისი;
Акты (1885): Акты, собранные Кавказскою археографической комиссии, X, Тифлис;
Акты (1888): Акты, собранные Кавказскою археографической комиссии, XI, Ти¬флис;
Кавказский Узел, 2014: Мухаммед-Амин, Источник: https://www.kavkaz-uzel.¬me¬dia/articles/219069 Кавказский Узел, 20 мая 2014
Цагареишвили (1953): Шамиль-ставленник султанской Турции и ангглийских колонизаторов. Сборник документальных материялов, под ред. Ш. В. Цагареишвили, Тблиси;
ინტერნეტრესურსი:
