მითოსური წარმოსახვა და რეალური შტრიხები ქართულ ლიტერატურაში
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.21.28საკვანძო სიტყვები:
მითოსური წარმოსხვა, რეალური შტრიხები, ქართული ლიტერატურა, მიხეილ ჯავახიშვილი, ეროვნული სინამდვილეანოტაცია
ქართული მწერლობა რომ შემოქმედთა სულიერებით შექმნილი მითოსური მეტამორფოზაა ინდივიდუალური სახისმეტყველების პრიზმაში, სულაც არ გახლავთ სიახლე. სიახლეა მითოსთან, ზოგადად ხელოვნებასთან, როგორც მისტერიასთან, ჩვენი დამოკიდებულებები და ურთიერთკავშირები. სიახლეა იმ გაგებით, რომ ხელოვნების დანიშნულება ოდითგანვე იყო განსაზღვრული და იგი კაცობრიობის ზნეობრივ აღზრდას ემსახურებოდა. მისი ზეგავლენა ადამიანთა ცნობიერებაზე ფერისცვალებით, არაერთგვაროვანი მიმღეობით ხასიათდება. ხელოვნების იდუმალი ძალა ინტენსიურად ზემოქმედებს ადამიანურ სამშვინველზე და ახდენს პიროვნების ზნეობრივ სრულქმნას, ისეთად, როგორც ეს ჩაფიქრებული აქვს ინსპირატორ-ხელოვანს. შესაბამისად, მხატვრული ფანტაზიით წარმოსახული გმირები მხოლოდ მხატვრული შემოქმედებების გალერიებიდან როდი გვიმზერენ, იგი ჩვენში იწყებენ გადმოსახლებას. ხელოვნების ნაწარმოებებთან ჩვენი ინტენსიური შეხება იწვევს მედიტაციურ განწყობილებებს და მიწიერი ყოფიერებით გაჯერებული ადამიანური ცნობიერება იძენს სულიერი აზროვნების უნარს, რომლის ნაკადიც მიემართება ზენა სამყაროებისაკენ. ეს არის მისი ჯადოსნური ძალა და უცვლელი პრინციპი, რამაც შექმნა და ჩამოაყალიბა თავდაპირველი მითოსიც და ზოგადად, მხატვრული სამყაროც. ადამიანური პიროვნების ყოვლისმომცველობითი გრძნობა უკვდავი სულის თვისებაა, რომელსაც შესწევს უნარი თავადვე გადაიქცეს ხელოვნების ნაწარმოებად. ვფიქრობთ, ეს მიდგომა ყველა დროში აქტუალურია. ამ გაგებით ადამიანური წარმოსახვებით შექმნილი ფერები უფრო რეალურად აღქმადია, ვიდრე ყოველდღიურ არსებობაში ჩვენი ინტეგრირებული მეცნობიერება. ხელოვნების დახმარებით ადამიანის სული ივსება სიახლით, და ამგვარად კონსტრუირებული პიროვნების განახლებული კატეგორია საზოგადოების წინაშე წარსდგება, როგორც ერთგვარი სულიერი ინსტიტუცია. ჩვენ მიერ განხილულ თემაში ერთმანეთს ვუპირისპირებთ მხატვრული ფანტაზიებით შექმნილ მესიანისტურ გმირთა სამყაროს და მიხეილ ჯავახიშვილის მწერლურ რეალობაში გადმოცემულ ლიტერატურულ პერსონაჟებს. ვმსჯელობთ, თუ რომელი უფრო მართებულად გამოხატავს ჩვენს ეროვნულ სინამდვილეს.
წყაროები
ჯავახიშვილი (2004) მიხეილ ჯავახიშვილი, თხზულებანი. ტ. 1. თბილისი, გამომცემლობა „საქართველოს მაცნე“;
ჯავახიშვილი (2011): მიხეილ ჯავახიშვილი, ცოფიანი, გამოსაცემად მოამზადა და წინასიტყვაობა დაურთო ცისანა გენძეხაძემ, გამომც. „არტანუჯი“;
ჯავახიშვილი (1985): მიხეილ ჯავახიშვილი, მოთხრობები, თბილისი, გამომცემლობა „ნაკადული).
