,,ეროვნობა, ნაციონალობა, გვარტომობა ერისა...“
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.19.16საკვანძო სიტყვები:
პუბლიცისტიკა, ილია ჭავჭავაძე, ირლანდია, საქა¬რ¬თ¬ველო, ეროვნული, თავისუფლებაანოტაცია
ილია ჭავჭავაძის პუბლიცისტიკაში დიდი ადგილი უჭირავს უცხოეთის ცხოვრებას. ცნობილია, ქართველი განმანათლებელი ცდილობდა, ჩვენი ხალხი გაცნობოდა მსოფლიოს სხვადასხვა სახელმწიფოს ისტორიას, რათა შემდეგში, როცა დასჭირდებოდა, გაეთვალისწინებინა დაპყრობილი ქვეყნების ეროვნული თავისუფლებისათვის ბრძოლის გამოცდილება. სამეცნიერო ლიტერატურაში შეუსწავლელი არაა, როგორ აისახა და რა მიზნით ილიას შემოქმედებაში უცხო ქვეყნების სოციალურ-პოლიტიკური, ეკონომიკური თუ კულტურული ცხოვრება. ჩემი კვლევის მიზანი მოკრძალებულია. მე შევეცადე ილია ჭავჭავაძის ერთი წერილის მიხედვით შემესწავლა ავტორის უაღრესად საინტერესო მოსაზრებები ირლანდია-ინგლისის შესახებ, დამეკავშირებინა ევროპის შუაგულში მიმდინარე მოვლენების ავტორისეული შეფასება საქართველოს ცხოვრებასთან, მის საჭირბოროტო საკითხებთან. კვლევისას გამოვიყენე ისტორიული და შედარებითი მეთოდი. ვეყრდნობი წინამორბედ მკვლევართა ნაშრომებს და ვცდილობ, სხვა კუთხით შევხედო ილიას ინტერესებს. ცნობილია, რომ ირლანდიის ბედი მეცხრამეტე საუკუნეში ბევრი რამით ჰგავდა საქართველოს ბედს. ილია თვალნათლივ გვიჩვენებს ბრძოლის იმ გზას, რაც ირლანდიამ გამოიარა მას შემდეგ, როცა ინგლისმა დაიპყრო. ეს წერილი ნიმუში და მაგალითიცაა ქართველი მკითხველისთვის, გაფრთხილებაცა და განგაშის ზარების შემოკვრაც. დღევანდელი ვითარება მკვეთრად განსხვავდება ილიასდროინდელი ყოფისგან. თუმცა, მიმაჩნია, რომ ამ წერილს მარტო ისტორიული კი არა, არამედ სადღეისო მნიშვნელობაც აქვს.
წყაროები
დოლიძე (2020): გენრი დოლიძე, საქართველოს დამოუკიდებლობისათვის მებრძოლი ირლანდიელი მწერალი, ჟ. ,,მწვანეყვავილა“, №5, ქუთაისი;
ჩხეიძე (2020): როსტომ ჩხეიძე, ,,მუხა უდაბნოში“, გამომც. ,,ჩვენი მწერლობა“, თბილისი;
ჭავჭავაძე (1957): ილია ჭავჭავაძე, ირლანდია და ინგლისი - საისტორიოსაეკონომიო ნარკვევი, თხზ. სრ. კრებ. ათ ტომად, ტ. IX, საქარ. სა-ხელ. გამომცემლობა, თბილისი;
ჭავჭავაძე (2012): ილია ჭავჭავაძე, ძველი საქართველოს ეკონომიური წყობის შესახებ, ექვსტომეული, ტ. IV, გამომცემლობა ,,პალიტრა“, თბილისი;
ჭავჭავაძე (1957): ილია ჭავჭავაძე, ცხოვრება და კანონი, თხზ. სრ. კრებ. ათ ტომად, ტ.VI, საქართ.სახელ. გამომცემლობა, თბილისი;
ჭავჭავაძე (1957): ილია ჭავჭავაძე, სიტყვა ილია ჭავჭავაძისა ტფილისის ქართული საადგილმამულო ბანკის წლიურ კრებაზე 20 მაისს, 1895 წელს, თხზულებათა სრული კრებებული ათ ტომად, ტ. IX, საქართ. სახელ. გამომცემლობა, თბილისი;
ჭავჭავაძე (2007): ილია ჭავჭავაძე, მგზავრის წერილები (ვლადიკავკასიდამ ტფილისამდე), „ქართველი მწერლებისკოლაში“, ნაწ. II, გამომცემლობა ,,საქართველოს მაცნე“, თბილისი;
ჭავჭავაძე (1989): ჭავჭავაძე ილია, წერილი ეპისკოპოს ალექსანდრესადმი, „აზრები“, თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი;
