საქართველოს-ჩინეთის სავაჭრო-ეკონომიკური თანამშრომლობა ორი ქვეყნის სტრატეგიული პარტნიორობის საფუძველი
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.19.20საკვანძო სიტყვები:
საქართველო, ჩინეთი, ეკონომიკური ურთიერთობები, „ერთი სარტყელი, ერთი გზის“ პროექტიანოტაცია
დღეისთვის ჩინეთი წარმოადგენს ერთ-ერთ მთავარ პარტნიორს სავაჭრო-ეკონომიკურ სფეროში. ჩინეთიდან ხორციელდება მსხვილი ინვესტიციების შემოდინება,რაც დადებითად მოქმედებს საქართველოს ეკონომიკაზე. ამ მიმართულებით ახალი პერსპექტივები გააჩინა ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ამჟამინდელი ლიდერის – სი ძინფინგის „ერთი სარტყელი, ერთი გზის“ ინიციატივამ, რომელშიც საქართველო აქტიურადაა ჩართული. მეტიც, ამ პროექტში საქართველოს განსაკუთრებული ადგილი უკავია, როგორც ევრაზიის შემაერთებელ სატრანსპორტო-სატრანზიტო ჰაბს. ნაშრომში გაშუქებულია საქართველო-ჩინეთის ეკონომიკური ურთიერთობების ზოგიერთ დეტალი, ასევე ჩინელი და სხვა უცხოელი ექსპერტების მოსაზრებები ჩვენს ქვეყნებს შორის სავაჭრო-ეკონომიკური თანამშრომლობის შესახებ. ამ თემის წინ წამოწევა განპირობებულია იმ გარემოებით, რომ სწორედ სავაჭრო-ეკონომიკურ სფეროში თანამშრომლობა არის ქართულ-ჩინური პოლიტიკურ-დიპლომატიური დიალოგის ცენტრალური საკითხი. ამიტომაცაა, რომ საქართველო-ჩინეთის ურთიერთობის ეს სეგმენტი შედარებით ყველაზე სრულადაა დამუშავებული მეცნიერულად ქართველი მკვლევრების (უპირატესად ეკონომისტების – ლარისა ყორღანაშვილის, პაატა აროშიძის, რამაზ ფუტკარაძის, მარიამ გრიგალაშვილის, ირაკლი სირბილაძისა და მიხეილ მღებრიშვილის, დავით აფციაურის და სხვ.) მიერ. საქართველო-ჩინეთის ეკონომიკური თანამშრომლობის მნიშვნელობაზე საინტერესო დაკვირვებები აქვს USAID-ის სტრატეგიისა და პროგრამების ოფისის უფროსი მრჩეველს ჯოზეფ ლარსენს. საქართველო-ჩინეთის ეკონომიკური თანამშრომლობის ცალკეული საკითხები საკმაოდ ვრცლადაა გაანალიზებული ჩინელი ანალიტიკოსების პუბლიკაციებში. ჩინური მასალებში რიგ შემთხვევებში უფრო დეტალურადაც კია გაშუქებული საქართველო-ჩინეთის ურთიერთობები ეკონომიკურ სფეროში. არის ისეთი საკითხები, რომლებიც მხოლოდ ჩინურ პუბლიკაციებშია გაშუქებული და ქართველ მკვლევართათვის ეს მასალები აქამდე არ იყო ხელმისაწვდომი.
წყაროები
აროშიძე, (2017a): პაატა აროშიძე. ჩინეთის ახალი გეოსტრატეგია და საქართ-ვე¬ლოს პერსპექტივები. – გლობალიზაციის გამოწვევები ეკონომიკასა და ბიზნესში. II საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია. ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტი. შრომების კრებული. თბილისი, 2017. ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. https://www.go-ogle.com/search?q=ჩინეთის+ახალი+გეოსტრატეგია.
აროშიძე (2017b): პაატა აროშიძე. „ერთი სარტყელი – ერთი გზა“ და საქართველოს სატრანსპორტო დერეფნის პერსპექტივები. – ინოვაციური ეკონომიკა და მართვა. ეკონომიკური კვლევების ეროვნული ინსტიტუტის და ბათუმის ნავიგაციის სასწავლო უნივერსიტეტის საერთაშორისო რეფერირებადი და რეცენზირებადი სამეცნიერო-პრაქტიკული ჟურნალი. N2. ტ. IV, 2017. ბათუმი.
აფციაური (2020): დავით აფციაური. საქართველო-ჩინეთის ეკონომიკური ჩინეთის ეკონომიკური ურთიერთობების პერსპექტივა პოსტპანდემიური კრიზისის ფონზეპოსტპანდემიური კრიზისის ფონზე. – ფიქრები შეცვლილ სამყაროზე. მოგონებების მაგიერ. ეძღვნება კოტე ზალდასტანიშვილს (1960-2017) – მეგობარსა და კოლეგას. თბილისი, 2020, გამომცემლობა სეზან ფაბლიშინგი, გვ. 97 https://www.google.com/se-arch?client=firefox-b-d&q=ფიქრები+შეცვლილ+
გრიგალაშვილი (2016):მარიამ გრიგალაშვილი. საქართველო-ჩინეთის ურთიერთობების ინტენსიფიკაცია და სამომავლო პერსპექტივები. კომენტარი. საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტი. თბილისი, აპრილი, 2016 აპრილი. http://gip.ge/ge/საქართველო-ჩინეთის.
კვირიკაშვილი (2015) გიორგი კვირიკაშვილი ჩინეთის ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელს შეხვდა. – საქართველოს საელჩო ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში. http://china.mfa.gov.ge/default-.aspx?sec_id=399&lang=1&NewsID=104978.
ლარსენი (2017) ჯოსეფ ლარსენი. საქართველო-ჩინეთის ურთიერთობები: „სარტყელისა და გზის“ გეოპოლიტიკა. პოლიტიკის დოკუმენტი. თბილისი, გამომცემლობა „გრიფონი“, 2017 https://www.scribd.com/do-cument/360555332/საქართველო-ჩინეთის-ურთიერთობები-სარტყელისა.
ორმხრივი ხელშეკრულებები – ორმხრივი ხელშეკრულებები საქართველოსა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას შორის. – საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო, ვებგვერდი https://mfa.gov.ge/MainNav/Foreign-Policy/InternationallegalAgreements/%E1%83%A9%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%8¬3%¬A1%-E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%AE%E1%83%9D-%E1%83%A0%E1%¬83¬%94%E1¬%83%A1%E1%83%9E¬%E1%83%A3-%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90.aspx
საქართველოსა და ჩინეთს შორის (2017b): საქართველოსა და ჩინეთს შორის თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმება გაფორმდა. – საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო. 13.05.2-017.http://www.economy.ge/?page=news&nw=180&s=saqartvelosa-da-chine-ts-shoris-tavisufali-vachrobis-shesaxeb-xelshekruleba-gaformdeba).
საქართველოს ვიცე-პრემიერის (2014): საქართველოს ვიცე-პრემიერის, ეკონომიკის და მდგრადი განვითარების მინისტრის ვიზიტი ჩინეთში. –საქართველოს საელჩო ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში http://china-.mfa.gov.ge/default.aspx?sec_id=399&lang=1&NewsID=107866.
საქართველოს ვიცე-პრემიერის (2015) საქართველოს ვიცე-პრემიერის, ეკონომიკის და მდგრადი განვითარების მინისტრის გიორგი კვირიკაშვილის შეხვედრა აბრეშუმის გზის ფონდის ხელმძღვანელთან. – საქართველოს საელჩო ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში. http://china.m-fa.gov.ge/default.aspx?sec_id=399&lang=1&NewsID=104996.
საქართველოს მთავრობასა (2017) საქართველოს მთავრობასა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის მთავრობას შორის თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმება. – საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე https://-www.matsne.gov.ge/ka/document/view/3897182?publication=0.
სირბილაძე, მღებრიშვილი (2020) ირაკლი სირბილაძე, მიხეილ მღებრიშვილი. ჩინეთის, ევროკავშირისა და საქართველოს ურთიერთკავშირი: ეკონომიკური და პოლიტიკური ურთიერთობების ანალიზი. პი ემ სი კვლევითი ცენტრი. პოლიტიკის დოკუმენტი. თბილისი, 2020.
ფუტკარაძე, (2016) რამაზ ფუტკარაძე. საქართველო-ჩინეთის სავაჭრო ურთიერთობების განვითარების ტენდენციები. საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტი. თბილისი, აპრილი, 2016 აპრილი http://gip.ge/ge-/საქართველო-ჩინეთის-.
ყორღანაშვილი (2018) ლარისა ყორღანაშვილი. საქართველოს სატრანზიტო ფუნქცია ჩინეთის სარტყლისა და გზის ინიციატივის ჩარჩოში. – გლობალიზაციის გამოწვევები ეკონომიკასა და ბიზნესში. III საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია. ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. თბილისი, 2018. (Georgia’s transit function in the framework of China’s belt and road initiative.pdf (tsu.ge)
ჩინეთსა და საქართველოს შორის (2015) ჩინეთსა და საქართველოს შორის ახალი ეკონომიკური შეთანხმება გაფორმდა. – საქართველოს საელჩო ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში http://china.mfa.gov.ge/default.aspx?-sec_id=399&lang=1&NewsID=104997.
ჩინეთსა და საქართველოს შორის (2017) ჩინეთსა და საქართველოს შორის თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ ხელშეკრულება გაფორმდა. – FOR.-GE. საინფორმაციო, ანალიტიკური პორტალი. 15.05.2017 https://for.ge-/index.php/view/47613/CineTsa-da-saqarTvelos-Soris-Tavisufali-vaWrobis-Sesaxeb-xelSekruleba-gaformda.html.
ჭარაია, კურდღელია, ანგურიძე, ლაშხი, გულბანი, შატაკიშვილი (2020): ვახტანგ ჭარაია ლუკა კურდღელია ოთარ ანგურიძე მარიამ ლაშხი შოთა გულბანი დათა შატაკიშვილი. ჩინეთის ფაქტორი ქართულ ეკონომიკაში, თბილისი, 2020. https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=ჩინეთის+ფაქტორი+
CEFC, 2019 – CEFC – China Energy Company Limited. – თბილისის აბრეშუმის გზის ფორუმი. 22-23 ოქტომბერი, 2019 (http://www.tbilisisrf.gov.ge/en-/organizers/sponsors/179-cefc-china-energy-company-limited)].
Hualing Group (2017): Hualing Group – Top Investor of Georgia, hualing.ge, wvd-omis TariRi 6 seqtemberi, 2017, http:// hualing.ge/language/en/hualing-gro-up-top-investor-of-georgia.
Larsen (2017) Joseph Larsen. Georgia-China Relations: The Geopolitics of the Belt and Road. Policy Paper. Georgian Institute of Politics. Tbilisi, Printed by: Grifoni; 2017 (http://gip.ge/georgia-china-relations-geopolitics-belt-road/).
Rumer, Sokolsky, Stronsky (2017) Eugene Rumer, Richard Sokolsky, Paul Stronsky. U.S. Policy Toward the South Caucasus: Take Three, Carnegie Endowment, May 31, 2017 (http://carnegieendowment. org/2017/05/31/u.s.-policy-towar-d-south-caucasus-take-three-pub-70122).
中国与格鲁吉亚, 2015a – 中国与格鲁吉亚启动自贸区可行性研究 并签署共建“丝绸之路经济带”合作文件，商务部新闻办公室，2015-03-10. – ჩინეთმა და საქართველომ დაიწყეს თავისუფალი სავაჭრო სივრცეების განხორციელებადობის (შესაძლებლობის) შესწავლა და გააფორმეს თანამშრომლობის დოკუმენტი „აბრეშუმის გზის ეკონომიკური სარტყელის“ ერთობლივი მშენებლობის შესახებ. – ჩინეთის კომერციის სამინისტროს პრესცენტრი, 10.03.2015 (http://www.mofcom.gov.cn/article/a-e/ai/201503/20150300908373.shtml).
中国与格鲁吉亚, 2017 – 中国与格鲁吉亚正式签署自由贸易协定, 中华人民共和国商务部, 2017-05-13. – ჩინეთმა და საქართველომ თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმება ოფიციალურად გააფორმეს. – ჩსრ-ს კომერციის სამინისტრო 13.05.2017 (http://www.mofcom.gov.cn/art-icle/ae/ai/201705/20170502573840.shtml).
专访, 2010 – 专访格鲁吉亚总理尼科洛兹·吉劳里 ，搜狐， 2010.10.14. – ექსკ¬ლუ-ზი¬უ¬რი ინტერვიუ საქართველოს პრემიერმინისტრ ნიკოლოზ გილაურთან. – სოხუს საინფორმაციო გვერდი, 27.10.2010 http://roll.soh¬u.¬co-m/20101027/n276529848.shtml.
王金海、赵成、王莉, 2015 – 王金海、赵成、王莉。李克强分别会见来华出席2015年夏季达沃斯论坛年会的五国政要/人民日报 2015年2015-09-11期 – ვანგ ძინხაი, ჭაო ჩენგი, ვანგ ლი. ლი ქეციანგმა ცალცალკე გამართა შეხვედრები 2015 წლის დავოსის ზაფხულის ფორუმის წლიურ ყრილობაზე დასასწრებად ჩამოსულ 5 ქვეყნის პოლიტიკურ მოღვაწეებთან. – ჟენმინ ჟიბაო, N2015-09-11 (https://pay.cnki.net/z¬scs¬doc¬/d¬ow-nload?flag=mall&plat=mall&filename=RMRB201509110020&dbtype=CCND&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzVDhUQ05hZFZONmM2QndIWUpLdDNyYWxIeFlIbz0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!).
中国同格鲁吉亚, 2020 – 中国同格鲁吉亚的关系，中新网，2020年5月 – ჩინეთ-საქართველოს ურთიერთობები. – Chinanews. ჩინეთის საინფორმაციო სააგენტო, 2020 წლის მაისი (https://www.chinanews.com/gj/zlk/2014/01-15/163_2.shtml).
格鲁吉亚第一, 2018a – 格鲁吉亚第一副总理访问丝绸之路国际总商会， 中国文化人物网，2018.04.14 – საქართველოს პირველი ვიცე-პრემიერი ესტუმრა აბრეშუმის გზის საერთაშორისო გენერალურ სავაჭრო პალატას. – Chinese Cultural Figures. 14.04.2018 (http://w¬ww.ccpvip.cn/a/tebiebao-dao/20180414/10328.html.
赵大兴, 2000 – 赵大兴。格鲁吉亚总统会见中国政府经贸代表团，国际经贸消息，2000年，2000-06-14期 – ჭაო ტასინგი. საქართველოს პრეზიდენტი შეხვდა ჩინეთი მთავრობის სავაჭრო-ეკონომიკურ დელეგაციას. – საერთაშორისო სავაჭრო-ეკონომიკური ამბები, გაზეთი 2000 წ. (https://pay.cnki.net/zscsdoc/download?flag=mall&plat=mall&filename=GSXD200006140013&dbtype=CCND&dtype=pdf.
格鲁吉亚议长, 2002 – 格鲁吉亚议长重视同中国发展友好关系，胶东在线，2002.10.02 – საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე დიდ მნიშვ-ნელობას ანიჭებს ჩინეთთან მეგობრული ურთიერთობების განვითარებას. – Jiaodong.net 2002 http://www.jiaodong.net/2002/10/36405-.htm).
容亮、钱克锦, 2003 – 容亮、钱克锦。谁是“中间地带”的最后赢家？/南方周末 -2003年2003/12/18期. – ჟუნგ ლიანგი, ციენ ქეძინი. ვინ არის „შუა რეგიონის“ საბოლოო გამარჯვებული? – Southern Weekend, 2003 htt¬ps:-//pay.cnki.net/zscsdoc/download?flag=mall&plat=mall&filename=NFZM20031218ZZ11&dbtype=CCND&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzWEpEYnlQYjc2NW9Ba0dvaUtRSlU2UEI4ZHF4TT0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!.
周继胜, 2006 – 周继胜。格鲁吉亚:商机无限/中国经贸,2006年02期 – ჭოუ ძიშენგი. საქართველო: უსაზღვრო ბიზნეს შესაძლებლობები. – ჩინეთის ვაჭრობა და ეკონომიკა, ჟურნალი, 2006 (https://pay.cnki.net/zscsdoc/do-wnload?flag=mall&plat=mall&filename=JMZG200602014&dbtype=CJFD&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzWEpEYnlQYjc2NW9BZ0dhOWJadFE3N2pNYTlKMD0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!
徐伟, 2006 – 徐伟。能源和葡萄酒：中格经贸合作的交叉点，中国经济时报， 2006年，2006-04-13期 – სსუი ვეი. ენერგორესურსები და ღვინო: ჩინეთ-საქართველოს სავაჭრო-ეკონომიკური თანამშრომლობის გადაკვეთის წერტილი. – China Economic Times, 2006 (https://pay.cn¬ki¬.net/zs-csdoc/download?flag=mall&plat=mall&filename=JJSB200604130041&dbtype=CCND&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzWEpEYnlQYjcxQVFldXNqTHg5dDZjbHNqVUhSZz0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!
月23-25日, 2012 – 9月23-25日，中国国际贸易促进委员会万季飞会长率团访问格鲁吉亚，中华人民共和国商务部，2012年 – 23-25 სექტემბერს ჩინეთის საერთაშრისო ვაჭრობის წახალისების კომიტეტის ხელმძღვანელის ვან ძიფვეის მეთაურობით ჩინური დელეგაცია საქართველოს ესტუმრა. – ჩინეთის კომერციის სამინისტრო, 2012 ინტერნეტ-საიტი, გვერდი (http://ge.mofcom.gov.cn/ar¬ticle¬/c/2012¬09/20120908-360727.s¬html).
万季飞 – 万季飞会长会见格鲁吉亚经济与持续发展部部长科巴莉亚女士, Sina新浪博客 – კომიტეტის ხელმძღვანელი ვან ძიფვეი შეხვდა საქართველოს ეკონომიკის და მდგრადი განვითარების მინისტრს ქალბატონ ქობალიას. – ახალი ტალღა, ჩინეთის საინფორმაციო ვებპორტალი http:/-/¬blog.sina.com.cn/s/blog_a6f3e9bc01016slr.html
习近平, 2019 – 习近平的“一带一路”之喻，新华网，2019.04.24. – სი ძინფინგის „ერთი საარტყელი, ერთი გზის“ გაგება. – სინხუას საინფორმაციო სააგენტო, 2019 http://www.xinhuanet.com/politics/xxjxs/2019-04/24/c_1124-408038.htm.
王晓华、朱明刚, 2015 – 王晓华、朱明刚。 中国华信董事局主席叶简明与格鲁吉亚总理加里巴什维利会见会谈, 人民网，2015年 – ვანგ სიაოხუა, ჭუ მინგკანგი. ჩინეთის კომპანია ხუასინის დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე იე ძიენმინგი შეხვდა საქართველოს პრემიერ მინისტრს ღარიბაშვილს და გამართა მასთან მოლაპარაკება. – ჟენმინ ჟიბაო, 2015 http://yuqing.people.com.cn/n/2015/0316/c210107-26700784.html).
龙新, 2015 – 龙新。韩长赋会见格鲁吉亚总理加里巴什维利，农民日报， 2015年，2015-05-14期 – ლუნგ სინი. ხან ჩანგფვუ შეხვდა საქართველოს პრემიერ მინისტრს ღარიბაშვილს. – ნუნგმინ ჟიბაო, გაზეთი, 2015. https://-pay.cnki.net/zscsdoc/download?flag=mall&plat=mall&filename=NMRB201505140011&dbtype=CCND&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzWEpEYnlQYjcwWWxFVStDRUhCY0JlVHlFWVllVT0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!).
张少峰、张岩, 2015 – 张少峰、张岩。格鲁吉亚总理伊拉克利·加里巴什维利访问中国铁建, 中国铁道建筑报， 2015年，2015-09-15期 – ჭანგ შაოფვენგი, ჭანგ იენი. საქართველოს პრემიერ მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი ესტუმრა ჩინეთის რკინიგზის სამშენებლო კორპორაციას – ჩინეთის რკინიგზის სამშენებლო გაზეთი, 2015. https://pay.cnki.net/zscsdoc/do-wnload?flag=mall&plat=mall&filename=TDJZ201509150010&dbtype=CCND&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzWEpEYnlQYjcxQXdmV0VGbmY3TmtJd0NKZkM0VT0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!.
马鹏飞, 2010 – 马鹏飞。格鲁吉亚总理尼卡·吉拉乌利访问中国铁建总部，中国铁道建筑报，2010年，2010-11-02期 – მა ფენგფვეი. საქართველოს პრემიერმინისტრი ნიკა გილაური ესტუმრა ჩინეთის რკინიგზის სამშენებლო კორპორაციის მთავარ განყოფილებას – ჩინეთის რკინიგზის სამ-შენებლო გაზეთი, 2010. (https://pay.cnki.net/zscsdoc/download?flag=mal-l&plat=mall&filename=TDJZ201011020011&dbtype=CCND&dtype=pdf&uid=WEEvREcwSlJHSldTTEYzWEpEYnlQYjcxQXdmV0VGbmY3TmtJd0NKZkM0VT0=$9A4hF_YAuvQ5obgVAqNKPCYcEjKensW4ggI8Fm4gTkoUKaID8j8gFw!!).
邢毅, 2015 – 邢毅。格鲁吉亚总理访问中车大连公司，中国工业报， 2015年，2015-09-22期 – სინგ ი. საქართველოს პრემიერმა ჩინეთის ტალიანის ლოკომოტივების და სარკინიგზო შემადგენლობის საწარმო ინახულა. – ჩინეთის ინდუსტრიული გაზეთი, 2015. https://pay.cnki¬.n¬et/¬zs¬csd¬oc¬/-download?flag=mall&plat=mall&filename=CGYB20150922B012&dbtype=CCND&dtype=pdf.
中国-格鲁吉亚 – 中国-格鲁吉亚自由贸易协定，2017– 中华人民共和国商务部 – ჩინეთ-საქართველოს თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება. – ჩსრ-ის კომერციის სამინისტრო, ვებგვერდი http://fta.mofcom.gov.cn/georgia/g-eorgia_special.shtml
陈昂昂、李大源, 2018 – 陈昂昂、李大源。戴道晋率团出访阿塞拜疆格鲁吉亚哈萨克斯坦，华声在线，2018.10.25. – ჩენ ანგანგი, ლი ტაიუენი. დელეციამ ტაი ტაოძინის მეთაურობით აზერბაიჯანში, საქართველოში და ყაზახეთში ვიზიტი განახორციელა. – ხუაშენგი (ჩინეთის ხმა), გა¬ზე-თი, 2018 https://hunan.voc.com.cn/article/201810/201810250654427875-.html
