სერთაშორისო სამართლის პრინციპების და ნორმების იმპლემენტაცია ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ საქართველოს კანოში
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.19.33საკვანძო სიტყვები:
ოკუპაცია, კანონი, საერთაშორისო, მექანიზმი, რუსეთი, საქართველო, აფხაზეთი, ტერიტორიული მთლიანობა, გარანტიანოტაცია
პუბლიკაციაში შეფასებილია საქართველს ოკუპირებულ ტერიტორებთან დაკავშირებით მე-20 საუკუნის 90-იან წლების სამშვიდო ხელშეკრულებების ფორმალური ხასიათი, რამაც კონფლიქტზე დროული რეაგირების საერთაშორისო სამართლებრივი მექანიზმების გამოყენება დააბრკოლა, აღნიშნულს დაინტერესებული მხარის მერ „ეთნიკური კონფლიქტი“ ეწოდა. რუსეთის ფედერაციის მიერ, ხელშეკრულებების შეუსრულებლობამ, საერთაშორისო სამართლის პრინციპების არასწორმა განმარტებებმა და აღნიშნულის საფუძველზე განხორციელებულმა მოქმედებებმა კონფლიქტი გაამწვავა, რასაც 2008 წლის ომი, ისევ შეთანხმებები, მათი დარღვევა და ოკუპირებული ტერიტორიების აღიარება მოჰყვა. პუბლიკაციაში გამოკვეთილია საქართველოს მიერ „ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“ კანონის მიღების მართებულობა, დაუშვებელია მისი გაუქმება, რადგან კანონმა კონფლიქტს შესძინა საერთაშორისო ხასიათი, რაც საქართველოს საერთაშორისო სამართლის მექანიზმების დროში ეფექტური გამოყენების საშუალებას მისცემს. ნაშრომში გაანალიზებულია დოგმატური მასალა, რომელიც ოკუპირებული ტერიტორიების ეფექტური კონტროლის მიუხედავად, ოკუპაციის ან იძულების სხვა მეთოდით ტერიტორიის მითვისებას კრძალავს, რასაც აძლიერებს „საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“. კანონში გამოკვეთილია მთავრობის ვალდებულება ეფექტურად გამოიყენონ საერთაშორისო მექანიზმები. შეფასებულია ადამიანის უფლებათა ევრპული სასამართლოს მიერ, საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ საქმეში, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე ადამიანის უფლებათა დარღვევის ფაქტებთან დაკავშირებით რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ მიღებული გადაწყვეტილების მნიშვნელობა, ეს დოკუმენტი, საერთაშორისო სამართლის პრინციპები, „ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ კანონთან“ და მეცნიერთა მიერ გამოთქმულ მოსაზრებებთან ერთად, გვაძლევს შესაძლებლობას დავასკვნათ, რომ საქართველოს საკანონმდებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლობის ორგანოებს, კომპლექსურად წარმოდგენილი გარემოები, ეფექტური მოქმედების საშუალებას აძლევს საერთაშორისო სამართლებრივი მექანიზმების გამოსაყენებლად. დროული მოქმედება კი საქართველოს ტერიტროული მთლიანობის გარანტიაა.
წყაროები
აბრამიშვილი (2008): ნინო აბრამიშვილი, რუსეთ-საქართველოს შეიარაღებული კონფლიქტი და ძალის გამოყენების აკრძალავა საერთაშორისო სამართლის ფარგლებში, საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, N2, თბილისი;
ალექსიძე (2015): ლევან ალექსიძე, თანამედროვე საერთაშორისო სამართალი, გამომცემლობა „იურისტების სამყარო“, თბილისი, 2015;
ალექსიძე (2008): ლევან ალექსიძე, საქართველოს ტერიტორიაზე რუსეთის შეიარაღებული შემოჭრის საერთაშორისო სამართლებრივი ასპექტები, საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, N2, თბილისი;
ბატიაშვილი (2019): დავით ბატიაშვილი, სიმართლე 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შესახებ. https://civil.ge/ka/archives/317771
ბრაუნლი (2010): იან ბრაუნლი, საერთაშორისო საჯარო სამართლის პრინციპები, გამოქვეყნდა ინგლისურ ენაზე 2009 წელს, თარგმანი გამოიცა ქართულად 2010 წელს, საქართველოს იურისტთა ასოციაცია, თბილისი;
გაეროს წესდება 1945: გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წესდება http://www.parliament.ge/files/387_614_597473_gaeroscesdeba.pdf
გელანტია (2011): რაფიელ გელანტია, აფხაზეთი, საქართველო პოსტკონფლიქტური ლაბირინთი, თბილისი;
გვარამია (2016): ვეფხვია გვარამია, აგრესიის საერთაშორისო სამართალ-დარღვევების და დანაშაულების გამიჯვნა და მათი იმპლემენტაცია კანონმდებლობაში, საერთაშორისო რეფერირებადი და სამეცნიერო პრაქტიკული ჟურნალი „სამართალი“, N1, თბილისი;
დამოუკიდებლობის აქტი 1991: საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აქტი, საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები 1991 წ. #4 (muxli 291), https://matsne.gov.ge/ka/doc-ument/view/32362?publication=
თითბერიძე (2008): მაია თითბერიძე, აგრესიის დნაშაული XXI საუკუნეში - წარუმატებლობა, დაპირებები, პერსპექტივა, საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, N2, თბილისი, 2008;
კრესი (2018/2): კლაუს კრესი, აგრესიის დანაშაულზე სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს იურისდიქციის ამოქმედების შესახებ, საკონსტიტუციო სამართლის ჟურნალი, N2, 2018. https://constcourt.ge/-files/2/Journal2018.2/Claus%20Kre-2018.2ka.pdf
კანონი ოკუპაციის შესახებ 2008: საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ https://www.matsne.gov.ge/ka/document/v-iew/19132?pu¬bli¬cation=8
მალანჩუკი (2005): პიტერ მალანჩუკი, აკეჰარსტის თანამედროვე საერთაშორისო სამართალი, მეშვიდე შესწორებული გამოცემა, პირველი ქართული გამოცემა, თბილისი, 2005;
მოსკოვის შეთანხმება 1994: Московское соглашение о прекращении огня и разъединении сил от 1994 г. https://civil.ge/ru/archives/172279
პატარაია (2007): დავით პატარაია, სახელმწიფოს ცნობის იურიდიული ბუნება საერთაშორისო სამართალში და საქართველოს სახელმწიფოს ცნობა გასული საუკუნის 90-იანი წლების დასაწყისში, თანამედროვე საერთაშორისო სამართალი, თეორია და პრაქტიკა (კრებული), თბილისი;
რუსეთ-საქართველოს ხელშეკრულება 14/07/1992: 1992 წლის 14 ივლისის ხელშეკრულება, რუსეთის ფედერაცისა და საქართველოს რესპუბლიკას შორის, ქართულ-ოსური კონფლიქტის დარეგულირების პრინციპების შესახებ https://www.ghn.ge/news/92208-1992-tslis-14-ivliss-tskhinvalis-regionshi-rusi-quotsamshvidoboebiquot-chadgnen
საქართველოს დროებითი კომისიის დასკვნა 2009: საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის ხელყოფის მიზნით განხორციელებული სამხედრო აგრესიისა და სხვა ქმედებების შემსწავლელი საქართველოს პარლამენტის დროებითი კომისიის დასკვნა, საქართველო; http://www.parliament.ge/ge/ajax/downloadFile/23470/kom-isiis_saboloo_daskvna_1
საქართველოს კანონი 28 30/10/2008: საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/1-9132?publication=8
ღონღაძე (2008): თამარ ღონღაძე, საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის დაცვა XXI საუკუნეში, საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, N2, თბილისი;
ყოლბაია და სხვები (2009): ვ. ყოლბაია, ი. ხაინდრავა, ნ. სარჯველაძე, ე. ჩომახიძე, ა. გეგეშიძე, სამხედრო მოქმედებათა განუახლებობის გარანტიები: საფრთხის მოლოდინი ქართულ-აფხაზური ურთიერთობების კონტექსტში, თბი¬ლისი;https://dspace.nplg.gov.ge/bits-tream/1234/7026/1-/Sam-xedro_Moqme-debata_Garantiebi.pdf
შეთანხმება ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ 27/07/1993: 1993 წლის 27 ივლისის შეთანხმება აფხაზეთში ცეცხლის შეწყვეტისა და მისი დაცვის კონტროლის მექანიზმის შესახებ http://www.parliament.ge/-files/613_8104_961346_Doc_-3.pdf
პუნქტიანი გეგმა 2008: 12 აგვისტოს 6 პუნქტიანი გეგმა ნიკოლა სარკოზის ხელმოწერით http://iccn.ge/files/6-point_plan_sarkozy_2008.pdf 15 აგვისტოს 6 პუნქტიანი გეგმა მიხეილ სააკა შვილის და ნიკოლა სარკოზის ხელმოწერით http://iccn.ge/files/6-point_plan_by_saakashvili_and_-sarkozy.pdf;16 აგვისტოს 6 პუნქტიანი გეგმა დიმიტრი მედვედევის ხელმოწერითhttp://iccn.ge/files/6-point_plan_signed_by_medvedev_august-_2008.pdf 16 აგვისტოს 6 პუნქტიანი გეგმა სერგეი ბაღაფშისა და ედ¬ვარდ კოკოითის ხელმოწერით http://iccn.ge/files/6-point_plan_s-igned_by_bagapsh_and_kokoity.pdf 9 სექტემბერი განხორციელების გეგმა http://iccn.ge/files/-ge_080909_impleme-ntation_of_the_12_august_200-8_plan.pdf ACTS ADOPTED UNDER TITLE V OF THE EU TREATY COUNCIL JOINT ACTION 2008/736/CFSP of 15 September 2008 http:/-/iccn.ge/files/the_-agreement_on_implementing-_measures_of_15_septe-mbr_2008.pdf
ხუციშვილი (2010): ქეთევან ხუციშვილი, გაეროს უშიშროების საბჭოსა და სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს კონკურენტული და კომპლემენტარული კომპეტენციები, სადისერტაციო ნაშრომი, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილისი;
Herrberg (2006): Antje Herrberg, Conflict resolution in Georgia A synthesis analysis with a legal perspectiveCrisis Management Initiative , 2006 p. 32 https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/f-iles/resources/24-F8EE652CB48E-83C12574A2004¬72B¬D9-Full_Report.pdf
Solana URL: Increase in Troops by Russia in Abkhazia, ‘not Wise’ – Solana, URL: http://www.civil.-ge/eng/article.php?id=17724
Case of Georgia 38263/2008: Grand Chamber, Case of Georgia v. Russia (II) (Application no. 38263/08) Judgment https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%2-2full-text%-22:[%22Georgia%20v.%20Russia%22],%22sort%22:[%22kpdat-e%20Descend¬ing%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHA-MBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-207757%22
Алексидзе, Бессилие Совета Безопасности ООН: Леван Алексидзе, Бессилие Совета Безопасности ООН урегулировать конфликта в Абхазии, Грузия подрывает основные устой международного правопорядка (агрессивный сепаратизм vs международного сообщества) https://www.tsu.ge/dat-a/fil-e_db/Fa-culty_law_ILI/%20RUS.pdf
