პროცესზე ორიენტირებული მეთოდებისა და მიდგომების გამოყენება უსაფრთხო გარემოს შექმნისთვის უმაღლეს სასწავლებლებში

ანოტაცია

სწავლება რთული  პროცესია, მაგრამ სწორად და­გე­გ­მი­ლი  სა­ს­წავლო პრო­ცესის შემთხვევაში შესაძლებელია ეფექტური  შედე­გე­ბის მი­ღ­წევა. მასწავ­ლე­ბ­ლებს და მასწავლებელთა განათლებაზე პასუხიმგ­ე­­ბელ პირებს შეუძლიათ გარკვ­ეული ინოვაციური  ქმედებები განახო­რ­ციე­ლონ ამ მიმართულებით და  სასწავლო პროცესის ყველა მონაწილისთვის გა­ნვი­თა­რების თანაბარი პირობები შექმნან. მათ შორისაა პროცესზე ორი­ე­ნ­ტი­რე­­ბული მეთოდებისა და მიდგომების გამოყენება და ისეთი ასპექ­ტე­ბის წინ წამოწევა, როგორიცაა: დემოკრატიული დამოკი­დე­ბუ­ლე­ბე­ბისა და ქცე­ვის მოდელირება; დემოკრატიული პროცესები სასწავლო გარემოში,  თანამშ­რო­მლობითი სწავლა; პროექტზე დაფუძნებული სწავლა და მო­მ­სა­ხურების სწავლა. ამ მეთოდების  გამოყენებისთვის აუცილებელი არ არის გარე ინსტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლური ინტერვენცია და მხარდაჭერა, მთავარი სასწავლო პროცე­სის  სწორად ორ­გა­ნიზებაა. მასწავლებლებსა და მომავალ  მასწავლებლებს შეუძლიათ ორიენტაცია გააკ­ე­თონ იმ სასწავლო პროცესის სტრუქტურაზე, რომელსაც ისინი წარმართავენ, ან სთავაზობენ მოსწავლეებს. მთავარია აქ­ცე­ნტირება სასწავლო პროცესის ეფექტუ­რო­ბაზე, ეფექტიანობაზე და მი­უ­კ­ერძოებლობის პრინციპის დაცვაზე. ამავე დროს, მიზნების, შინაარსის,  სასწავლო მასალის, შეფასებისა და პროგრამის შე­ფა­სების ერთობლივი დაგეგმვა, ჰოლისტური მიდგომების გამოყენება სწავლებისა და შეფასების პროცედურებს შორის და მათ შე­სა­ხებ  სასწავლო პროცესის მონაწილეებ შორის შეთანხმება ცვლის ტრა­დი­ციულ  ურთიერთობებს და  ქმნის  ახალს,  აფა­რ­თოებს  ფუნქციებს   და სხვა სიმა­ღლზე აყავს ის. ესაა   აქტიური თან­ა­მ­შრომ­ლო­­ბა და კონსტრ­უქ­ტი­ვი­ზმი, რომელიც პედაგოგსა და სტუდენტს  (მასწავ­ლე­ბ­ლესა და მოსწავლეს) შორის  სწორი ურთიერთობებით უფრო მივიღეთ, ვიდრე  კური­კუ­ლუ­მების დანერგვის გზით. ჰუმანისტური კომპონენტების  გააქტიურება კი  უსა­ფ­რ­თხო  სა­ს­წავლო გარემოს უმთავრესი პირობაა.აღნიშნული პრაქტიკის ეფექტიანობას, სტუდენტთა კომპეტენციებსა და მათი მო­მზადების ხარისხს ადგენს პრაქტიკული კვლევა, რომელიც ასე­ვე გვიჩვენებს მას­წა­ვლებლების მზაობას,  საკუთარი ღირებულებები გა­და­იტანონ პრაქტიკაში, უკეთ შეი­ცნონ საკუთარი თავი, მეტი ინ­ფო­რ­მა­ცია მიიღონ საკუთარი პროფესიული და პი­­როვნული იდენ­ტო­ბი­სა და სა­კუ­თა­რი  ინდივიდუალური და პროფესიული მიზნების შესახებ. ამ მიზნით 2019 წელს სოხუმის სახელმწიფო უნივერსტიტეტში განვახ­ო­რ­ცი­ელეთ ტო­ლე­რა­ნტობის დონის  დამდგენი კვლევა, რომელშიც შემთხვევითი პრი­ნ­­ცი­პის საფუძველზე მონაწილეობდა განათლების ფაკულტეტის 50 სტუდენტი.  კვლევის კონკრეტული  მიზანი  და ამოცანა: 1) ტოლე­რა­ნ­ტო­ბის დონის და­დგენით  პროცესზე  ორიენტირებული  სივრცის   ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­­ბისა და უსა­ფ­რთხო გარემოს  ფო­რ­მი­რე­ბის­თვის ხელშეწყობა, მით უფრო იქ, სადაც მომავალ  პედაგოგებს ამზადებენ; 2)  ამ მიმართულებით (პრო­ცე­სზე  ორი­ე­ნტირებული  სივრცის   ჩამოყალიბებისა და უსა­ფ­რთხო გა­რემოს  ფორ­მი­რე­ბისთვის) ეფექტური  შედეგების  მისაღებად პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­კო­მე­ნ­და­ციების შეთევაზება. კვლევისას  მეთოდებად გამო­ვიყენეთ:  ანკე­ტი­რება, სა­უბარი და დაკვირვება. კვლევამ აჩვენა, რომ ყოველდღიურ სასწავლო პრაქტიკაში დემო­კ­რა­ტიული და­მო­კიდებულებებსა და ქცევის მოდელირებაზე აქცენტირება მნი­­შვნელოვნად  გაზრდის უსაფრთხოების კოეფიციენტს. ამ მიმართუ­ლე­ბით შეთავაზებული იქნა გარკვეული რეკომენდაციებიც, რომელიც ასევე დადებითად მოქმედებს  სწავლა-სწავლების ეფექტიანობაზე. მსგავსი კვლევები, შესაბამისი სტურქტურული ცვლილებები,  პრო­ცე­სზე ორიე­ნ­ტი­რებული მიდგომებისა და მეთოდების გამოყენება უსართხო სასწავლო გარემოს შე­საქ­მნელად  არა მხოლოდ პროფესორ-მასწავ­ლე­ბე­ლ­თა და სტუდენტთა დამოკი­დე­ბუ­ლებების, უნარებისა და ცოდნის  კრი­ტი­კული  გააზრების საშუალებას გვაძლევს, არამედ დადებითად აისა­ხე­ბა სტუ­დენტთა მიღწევებსა და ურთიერთობებზე, რაც თავისთავად,  და­მო­კი­დებულებებისა და ღირებულებების კრიტიკულ შეფასებას და  ეფექტიანი  შედეგების მიღწევას უწყობს ხელს.