Toponymic Searches on the Border of Svaneti and Abkhazia
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2022.20.12Keywords:
Svaneti, Abkhazia, historical borders, written monuments, , toponymsAbstract
The purpose of our paper is to study and analyze the documents containing toponymic information of the border areas of two historical sides of Georgia - Svaneti and Abkhazia: church four-chapters, written references written on lectionary sheets, materials obtained as a result of ethnographic expedition.
The research focuses on the issues of determining the historical borders of Svaneti and Abkhazia, their changes over the centuries, and their relationship in this context. The research revealed new circumstances in the study of the borders of "Free Svaneti", border toponyms with Abkhazia, land ownership. The references are distinguished by the abundance of toponymic units, which helped us in their localization, onomastic search and specifying the places on the border strip.
The work uses the methods of critical analysis of the source and historical-comparative research. The scientific novelty of the work is based on the study and analysis of the written sources preserved in Svaneti, on the basis of which it was possible to separate the toponymically bounded sources into a separate group and reveal the border toponymy in the northwest of Svaneti with Abkhazia. For the first time, the content aspects of documents containing border toponymy were studied in detail. In addition to written sources and toponymy, it is important to analyze the features of free land ownership forms and other traditional characteristics in determining the historical geography of Upper Svaneti, which is possible with ethnographic material.
In the written monuments of Svaneti, in the documents written on four heads, in toponymy and ethnographic data, the historical picture of the alternation of the border of Svaneti and Abkhazia in different eras is clearly visible. Nevertheless, ethnographic and toponomic studies on the ground, on the Upper Svaneti-Abkhazia border and in the Dali valley, should reveal more material in the issue of clarifying the boundaries of the two historical sides of Georgia - Svaneti and Abkhazia.
References
ბატონიშვილი (1973) ვახუშტი ბატონიშვილი, აღწერა სამეფოსი საქართველოსა, წიგნში: „ქართლის ცხოვრება“, ტომი IV. ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით სიმონ ყაუხჩიშვილის მიერ, გამომც. „საბჭ. საქართველო“, თბილისი.
გაბლიანი (1925). ეგნატე გაბლიანი. ძველი და ახალი სვანეთი. „სახელმწიფო გამომცემლობა“, ტფილისი;
გაბლიანი (1927). ეგნატე გაბლიანი. თავისუფალი სვანეთი. ტფილისი, გამომცემლობა „სახელგამი“;
გეორგიკა (1961). გეორგიკა: ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ. ტ. I. ტექსტები ქართული თარგმანითურთ გამოსცეს და განმარტებები დაურთეს ალ. გამყრელიძემ და სიმონ ყაუხჩიშვილმა, თბილისი, „საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია“;
გეორგიკა (1965). გეორგიკა. ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ : ტომი II. ტექსტები ქართული თარგმანითურთ გამოსცა და განმარტებები დაურთო სიმონ ყაუხჩიშვილმა, გამომცემლობა „მეცნიერება“ , თბილისი;
გეორგიკა (1936) გეორგიკა. გეორგიკა - ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ - ტომი III - ბერძნული ტექსტი ქართული თარგმა-ნითურთ გამოსცა და განმარტებები დაურთო სიმონ ყაუხჩიშვილმა გამომცემლობა „მეცნიერება“, თბილისი;
დრასხანაკერტელი (1965). იოანე დრასხანაკერტელი. სომხეთის ისტორია (786-925 წწ.). სომხური ტექსტი ქართული თარგმანით, გამოკვლევითა და საძიებლებით გამოსცა ე. ცაგარეიშვილმა; კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ინ-ტი. თბილისი;
თაყაიშვილი (1937). ექვთიმე თაყაიშვილი. არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს. პარიზი;
ინგოროყვა (1941). პავლე ინგოროყვა. სვანეთის საისტორიო ძეგლები. ნა-კვეთი 2. ტექსტები. თბილისი;
¬ინგოროყვა (1965). პავლე ინგოროყვა. გიორგი მერჩულე. ქართველი მწე¬რა¬ლი მეათე საუკუნისა: ნარკვევი ძველი საქართველოს ლიტერატურის, კულტურის და სახელმწიფოებრივი ცხოვრების ისტორიიდან, „საბჭოთა საქართველო“, თბილისი;
მიბჩუანი (1989). თეიმურაზ მიბჩუანი. დასავლეთ საქართველოს ქართველ მთიელთა ეთნოგენეზის განსაზღვრისა და კულტურის ისტორიიდან. თსუ გამომცემლობა, თბილისი;
ნიჟარაძე (1904). ბესარიონ ნიჟარაძე. სვანეთის ხელნაწერები, თბილისი;
სილოგავა (1986). ვალერი სილოგავა. სვანეთის წერილობითი ძეგლები, X-XVII სს. ტ. I, ისტორიული საბუთები და სულთა მატიანეები. გამომც. „მეცნიერება“, თბილისი;
ენციკლოპედია (1983) ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6. თბილისი;
ყაუხჩიშვილი (1976). თინათინ ყაუხჩიშვილი. ბერძენი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ.წიგნი გამომც. „მეცნიერება“, თბილისი;
ყაუხჩიშვილი (1957). თინათინ ყაუხჩიშვილი. სტრაბონის გეოგრაფია: ცნო-ბები საქართველოს შესახებ, „საქ. სსრ მეცნ. აკად.სტ-ბა“, თბილისი;
ჭკადუა (2020). ამბაკო ჭკადუა. სვანური ტოპონიმიკა. გამოსაცემად მოამზადეს და გამოკვლევები დაურთეს რ. ჭკადუამ, ე. გაზდელიანმა, ლ. გიგლემიანმა, მ. საღლიანმა, ნ. შავრეშიანმა. გამომცემლობა „უნივერსალი“, თბილისი;
ხარაძე (1953). რუსუდან ხარაძე. სახალხო მმართველობის სისტემა სვანეთში. მასალები საქართველოს ეთნოგრაფიისთვის. VI. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია, თბილისი;
ჯანაშია (1949). სიმონ ჯანაშია. შრომები. I. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია, თბილისი;
Анчавадзе (1959). Зураб Анчавадзе. Из истории средневековой Абхазии. Абгосиздат, Cухуми.