The Issue of Reliability of Sekhnia Chkheidze's Chronological Records According to Georgian and Foreign Sources
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2023.21.08Keywords:
Kingdom of Kartli, Kingdom of Kakheti, Kingdom of Imereti, Ottoman Empire, Kizilbashoba, Lezgins, Ksani Gorge, Akhaltsikhe Sapasha, RebellionAbstract
The previous article covers the difficult political situation created in Eastern Georgia in the first half of the 18th century according to Sekhnia Chkheidze's "Life of Kings". In the source, the author presented these events in the form of chronicles, and we deliberately combined them into one topic, so that the reader could better understand the severity of these processes for Eastern Georgia: "Ottomanism", "Lekianism", "Kyzilbashoba". XVII-XVIII centuries in the historical life of the Georgian people were mainly the era of destruction and wars against foreign enemies. The political disintegration of the country was facilitated by the invasions of the foreign enemy. From the beginning of the 18th century, the lezgins often attacked Kartl-Kakheti, and during the Ottoman rule, from 1923, their invasions became more permanent. In the early days of the weakening of Persia, Iran used the Lezgins in the fight against the Georgian kingdoms, but later, the Lezgins started raiding the Persian dominions in Transcaucasia and the Shah turned to the Georgian kings for help.
Sekhnia Chkheidze has described in detail the repelling of predatory groups from Dagestan, their raiding of towns and villages and their abduction of food sources. The Georgian population selflessly fought against these hooligan attacks, but the effective fight against the enemy was made difficult by internal disagreements of the country, as well as by the intolerable policy of first the Ottomans and then the Kizilbashis. Sekhnia Chkheidze was the first in Georgian historiography to arrange the real perception of historical facts chronologically and convey them in simple language.
References
ა) წყაროები:
გიულდენშტედტი,1962: გიულდენშტედტის მოგზაურობა საქართველოში. ტ. I. გერმანული ტექსტი ქართული თარგმანითურთ გამოსცა და გამოკვლევა დაურთო გია გელაშვილმა. თბილისი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა;
ვახუშტი,1973: ბატონიშვილი ვახუშტი. აღწერა სამეფოსა საქართველოსა. ქართლის ცხოვრება. ტ. IV. ტექსტი დადგენილი ყველა ძირიტადი ხელნაწერის მიხედვით სიმონ ყაუხჩიშვილის მიერ. სახელმწიფო გამომცემლობა „საბჭოთა საქართველო“;
პაპუნა,1981: პაპუნა ორბელიანი. ამბავნი ქართლისანი. ტექსტი დაადგინა, შესავალი, ლექსიკონები და საძიებლები დაურთო ელენე ცაგარეიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია. თბილისი, გამომცემლობა „მეცნიერება“;
სეხნია,1913: სეხნია ჩხეიძე. საქართველოს ცხოვრება, ზაქარია ჭიჭინაძის გამოცემა;
ხერხეულიძე, 1989: ომან ხერხეულიძე, მეფობა ირაკლი მეორისა. ტექსტი გამოსაცემად მოამზადა, გამოკვლევა, ლექსიკონი და საძიებელი დაურთო ლ. მიქიაშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია. თბილისი, გამომცემლობა „მეცნიერება“;
ბ) სამეცნიერო ლიტერატურა:
ალიმბარაშვილი, 2013: იოსებ ალიმბარაშვილი. ლეკიანობა“ და ქართლ-კახეთის სამხედრო-თავდაცვითი სისტემა XVIII- XIX ს. 30-იანი წლები, თბილისი;
ბერძენიშვილი, 1973: ნიკო ბერძენიშვილი. საქართველოს ისტორიის საკითხები, წიგნი VI, თბილისი, გამომცემლობა „მეცნიერება“;
ბოცვაძე,1968: ბოცვაძე, 1968: ბოცვაძე თეიმურაზ , საქართველო-დაღესტანის ურთიერთობის ისტორიიდან (XV-XVIIIსს) თბილისი;
გოგოლაური, 2020: გოგოლაური, 2020. გოგოლაური რომან, სეხნია ჩხეიძის ცნობები დაღესტან-ოსმალეთის ურთიერთობის შესახებ, ტრაპიზონი;
კუცია, 2002: კარლო კუცია. ნადირ-შაჰი და საქართველო, კრებული: ახლო აღმოსავლეთი და საქართველო, ტ. III თბილისი, ქრონოგრაფი;
ლაცაბიძე, 2016: თამაზ ლაცაბიძე. სეხნია ჩხეიძის ბიოგრაფიისათვის, გორის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორიისა და არქეოლოგიის ცენტრი, შრომათა კრებული N 10, 2016.
ლორთქიფანიძე, მეტრეველი, 2007: მარიამ ლორთქიფანიძე, როინ მეტრეველი, საქართველოს მეფეები, თბილისი: გამომცემლობა „ნეკერი“;
მამისთვალიშვილი,2019: მამისთვალიშვილი, ელდარ, საქართველოს საგარეო პოლიტიკა და დიპლომატია (ბრძოლა სარწმუნოებისა და ეროვნული დამოუკიდე-ბლობის დაცვისათვის. XVI-XVIII სს). თბილისი;
მეგრელიძე, 1973: დარეჯან მეგრელიძე. ბრძოლა ოსმალო დამპყრობლების წინააღმდეგ-საქართველოს ისტორიის ნარკვევები ტომი IV, საქართველო XVI საუკუნის დასაწყისიდან XIX საუკუნის 30-იან წლებამდე, თბილისი:1973 გამომცემლობა „საბჭოთა საქართველო”;
რეხვიაშვილი, 1989: მიხეილ რეხვიაშვილი. იმერეთის სამეფო (1462-1810 წწ.), თბილისი, თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა;
სამსონაძე, 2020: სამსონაძე, მ., დასავლეთ საქართველო XVIII საუკუნის პირველ ნა¬ხე-ვარში, საქართველოს ისტორია საქართველო XIII საუკუნიდან XIX საუ¬კუ¬ნე¬მ¬დე. ტომი III, თბილისი. გამომცემლობა „პალიტრა L“;
სვანიძე, 1990: სვანიძე, 1990: სვანიძე მიხეილ,საქართველო-ოსმალეთის ისტორიის ნარკვევები , XIV-XVIII სს; გამომცემლობა „მეცნიერება“;
შენგელია, 1974: ნოდარ შენგელია. XV-XIX საუკუნეების საქართველოს ისტორიის ოსმალური წყაროები, თბილისი.„თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა“;
ჩხატარაიშვილი, 1973: ქველი ჩხატარაიშვილი. დასავლეთ საქართველოს განთავისუფლება ოსმალეთის ბატონობისაგან, საქართველოს ისტორიის ნარკვევები ტომი IV, საქართველო XVI საუკუნის დასაწყისიდან XIX საუკუნის 30-იან წლებამდე, თბილისი: გამომცემლობა „საბჭოთა საქართველო”;
Потто,1885: В. Потто. Кавказская война въ отдельныхъ очеркахъ, эпизодахъ, леге-ндахъ и биографияхъ. т. I. От древнейшихь времень до Ермолова. вып. I. СПБ., 1885.