რეზულტატივი როგორც პასიური დიათეზების სემანტიკური აქტანტი
DOI:
https://doi.org/10.52340/sou.2022.20.02საკვანძო სიტყვები:
რეზულტატივი, პასიური დიათეზები, სემანტიკური აქტანტი, ინგლისური ენაანოტაცია
მოცემული კვლევის თეორიული საფუძველია დიათეზების თეორია. დიათეზა წარმოადგენს კორელაციას აზრობრივ - სემანტიკურ (სიღრმისეულ - სინტაქსური) და ზედაპირულ-სინტაქსური დონეების კომპონენტებს შორის.
ნაშრომში განიხილება პასიური დიათეზები, რომლებშიც წინადადების ქვემდებარე კორელაციაშია სემანტიკურ აქტანტ რეზულტატივთან. გამოყოფილი ჯგუფები შეიცავენ დიათეზებს, რომლებიც განსხვავდებიან ერთმანეთისგან დამატებითი სემანტიკური - სინტაქსური კორელაციების არსებობა /არარსებობით. კვლევის მიზანია დადგინდეს დამატებითი სემანტიკურ-სინტაქსური კორელაციები, რომლებითაც განსხვავდებიან სხვადასხვა დიათეზები, რომლებშიც ქვემდებარე კორელაციაშია რეზულტატივთან. ფაქტობრივი მასალის კვლევის დროს აღმოჩენილი იქნა 9 ტიპის პასიური დიათეზა, სადაც მთავარი კორელაცია არის ქვემდებარე - რეზულტატივი, და დადგინდა ყოველი მათგანის ხვედრითი წონა. კვლევის მიზანია აგრეთვე ზმნა-პრედიკატების სემანტიკის დადგენა. ნაშრომში გამოკვლეული დიათეზების ზმნა-პრედიკატების სემანტიკური კლასიფიკაციის შედეგად დადგინდა აგრეთვე მათი სემანტიკური კლასები და ყოველი მათგანის წილი ლიტერატურულ დიალოგში.
გამოკვლევისათვის გამოყენებული იქნა წინადადებები, რომლებიც შეიცავენ ზმნებს პასივის პირიან ფორმებში. მაგალითები შეირჩა თანამედროვე ამერიკელი და ბრიტანელი მწერლების პიესებისა და პროზაული ნაწარმოებების დიალოგებიდან.
წყაროები
კილანავა (2016). კილანავა ემა. პასიური დიათეზები თანამედროვე ინგლისურ ლიტერატურულ დიალოგში. „ფილოლოგიური პარალელები“. სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ქართველური ენათმეცნიერების შრომების კრებული. №8, თბილისი.
Kilanava, E. (2018-2019). Kilanava Emma. On Some Problems of the Theory of Diatheses. Proceedings of Sokhumi State University. XVIII. Humanities, Social and Political Sciences Series. Sokhumi State University Press. Tbilisi.
Индоуров, В. (1986). Индоуров В. Н. Семантика структур с актантом – результативом в английском языке. Семантика синтаксических единиц в германских языках. Горький.
Индоуров, В. (1985). Индоуров В. Н. Семантика глаголов, употребляюшихся с актантом - результативом. Семантика и функционирование английского глагола. Горький.
Индоуров, В. (1989). Индоуров В. Н. Формально - семантические особенности предложения с актантом - результативом в английском языке. Формальные и содержательные аспекты предложения в германских языках. Горький.
Киланава, (2012). Киланава Э. В. Семантика предикатов пассивных диатез в современном англйском литературном диалоге.Тбилиси
Ружичка, Р. (1978). Ружичка Р. Несколько соображений о теоретических понятиях „залог” и „диатеза”. Проблемы теории грамматического залога. Под редакцией В. С. Храковского. Ленинград.
Успенский, В. (1975). Успенский В. А. Замечания на полях. Диатезы и залоги. Тезисы конференции „Структурно - тпологические методы синтаксиса разноструктурных языков”. Ленинград.
Успенский, В. (1977). Успенский, В. А. К понятию диатезы. Проблемы лингвистической типологии и структуры языка. Ленинград.
Холодович, А. (1970). Холодович, А. А. Залог. - Категория залога. Материалы конференции. Ленинград.
Храковский В. (1974). Храковский В. С. Пассивные конструкции. Типология пассивных конструкций. Диатезы и залоги. Ленинград.
Храковский, В. (1975). Храковский В. С. Исчисление диатез. Диатезы и залоги. Тезисы конференции „Структурно - типологические методы в синтаксисе разносистемных языков”. Ленинград.
Яхонтов, С. (1975). Яхонтов С. Е. Исходные понятия теории залога. Диатезы и залоги. Тезисы конференции „Структурно - типологические методы в синтаксисе разносистемных языков”. Ленинград.
Longman Dictionary of Contemporary English. Third Edition. Printed in Spain by Cayfosa. Barcelona, 1995. (L).
Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English. A. S. Hornby. Oxford University Press. 2000. (H).
The Shorter Oxford English Dictionary on Historical Principles. Prepared by William Little, H.W. Fowler, J. Coulson. Oxford. At the Clarendon Press, 1958. (ShOED).
Webster’s New World Dictionary of American English. Third College Edition. Co¬pyright 1988 by Simon & Schuster, Inc. (W).
