ძველი ქართული მწერლობის ისტორიის პოსტმოდერნისტული ანარეკლი როსტომ ჩხეიძის ესეისტურ-ბელეტრისტულ ნარკვევში „ქართული მწერლობა თვალის გადავლებით“

ანოტაცია

ქართული ლიტერატურა, მისი ზოგადი სურათი თუ ცა­ლ­კე­­უ­ლი ასპექტები, ქართველი ერის ისტორიასთან ერთად, მსოფლიო მხატვ­რუ­ლი აზროვნების უაღრესად საინტერესო, თვითმყოფი და თვითმკმარი სივ­რ­ცე, ერის ერთი უპირველეს მახასიათებელთაგანი, ქართველ (და არა მხო­ლოდ) მკვლევართა ინტერესის საგანი არაერთგზის გამხდარა. მხოლოდ მა­რ­­ჯორი და ოლივერ უორდროპების, მარი ბროსეს, არტურ ლაისტის, დევიდ  ლენგის, დონალდ რეიფილდის, ლუიჯი მაგაროტოს, ალექსეი ლოსევის... სა­ხე­ლთა გახსენება კმარა დასტურად, უცხოელთაგან რამდენად ავტო­რი­ტე­ტული მოაზროვნენი უღრმავდებოდნენ პრობლემას, რომ არაფერი ვთქვათ საკუთრივ ქართველთა (ვახტანგ კოტეტიშვილის, კორნელი კეკელიძის, პავლე ინგოროყვას, გერონტი ქიქოძის, არჩილ ჯორჯაძის, რევაზ სირაძის, გრიგოლ კიკნაძის, აკაკი გაწერელიას, გურამ ასათიანის, თამაზ ჩხენკელის, ზურაბ კი­კ­ნაძის, ...) თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა თუ ლიტერატურის ინსტიტუტის გამორჩეულ მეცნიერთა თაობების ღვაწლზე.

    წერილში განვიხილავთ ქართული ლიტერატურის ისტორიის პოს­ტმ­ო­დე­რნისტულ ინტერპრეტაციას - როსტომ ჩხეიძისეულ ვერსიას ეროვნული მწე­რ­ლო­ბის განვითარების მაგისტრალურ ხაზთან დაკავშირებით.

     პოსტმოდერნისტის კონცეფცია დაფუძნებულია პავლე ინგოროყვა­სე­უ­ლ­ზე - ღვთისდამვიწყებელ სახელმწიფოშიც არსებობდა ლიტერატურის „სა­ღმრთოობისა და საღმრთოდ გასაგონობის“ გამაცნობიერებელთა დასი - ჯერ კიდევ პავლე ინგოროყვა ისევე გამიჯნავდა ქრონოლოგიურ დროსა და ზე­დროულობას, როგორც დასავლურმა მოდერნისტულმა მწერლობამ დაა­ცა­ლკევა გარეგანი და შინაგანი დრო. მწერლობის მკაცრ ისტორიულ-ქრო­ნ­ოლ­ოგიურ ჩარჩოებში მოქცევა არ ეჭაშნიკებოდა და, თუმც ვერ განახ­ო­რ­ცი­ე­ლა, გულში კი ამოეჭრა, ოდესმე ისე დაეწერა ქართული ლიტერატურის ის­ტო­რია, შეეფარდებინა არა იმდენად ისტორიული ქრონოლოგიისათვის, არა­­მედ - იდუმალი კანონებისათვის, რაც ამა თუ იმ მხატვრულ ქმნილებას სულ სხვა ადგილს მოუძებნიდა სულიერების ფონზე, ზედროულობის კონ­ტე­ქ­სტში.

      სწორედ ამ „იდუმალ კანონთა“ გათვალისწინებით ააგებს თავის ტექსტს რო­სტომ ჩხეიძე და ყოველ „ტეხილში“ (დეფინიცია ავტორისეულია) კე­თი­ლ­სი­ნდისიერად მოიხსენიებს ღირსეულ მკვლევართ, ვისი ნააზრევიც მსო­ფ­ლიო ლიტერატურულ პროცესებთან აკავშირებდა „რკინის ფარდით“ მსო­ფ­ლიო კულტურისაგანვე გამიჯნულ საზოგადოებას (არა მხოლოდ ქართულს).